Het biljet van 500 euro voorkwam dat het grote publiek tijdens de crisis definitief het vertrouwen in de banken verloor.

Bij de voorbereiding van de invoering van de euro is er wat af gediscussieerd over de waarde van het hoogste biljet. In de eurogroep zaten landen met biljetten die omgerekend veel waard waren: zoals Nederland (1000 gulden) en Duitsland (1000 mark).

Makkelijk voor criminelen

Andere landen vonden die hoge waarden maar gevaarlijk. Waren die hoge denominaties niet bij uitstek gemaakt voor criminelen? Een bedrag zwart geld is makkelijker te vervoeren in briefjes van 1000 dan in briefjes van 500, is de gedachte. Je hebt er minder van nodig.

Welnee, die grote biljetten waren bedoeld voor spaarders, die liever baar geld in huis hebben dan hun geld op een bank te zetten. Uiteindelijk werden de eurolanden het eens: niet 200 euro zou het hoogste biljet worden, maar 500 euro.

Stabiliserende factor

Dit zegt Antti Heinonen, destijds functionaris bij de het Europees Monetair Instituut, de voorloper van de Europese Centrale Bank. Heinonen bracht onlangs een boek uit in Finland. Volgens Heinonen heeft het 500 eurobiljet nog een heilzame werking gehad: als stabiliserende factor tijdens de crisis.

Nadat Lehman Brothers in 2008 omviel, sijpelde het vertrouwen van het publiek in de banken snel weg. Mensen namen hun tegoeden cash op bij de bank. "Zonder het biljet van 500 hadden we dat nooit gered", zegt Heinonen. Sindsdien hebben banken besloten hun reserves aan 500 eurobiljetten te verhogen, voor dergelijke crisisgevallen.

'Minder biljetten, minder vraag'

Toch gaan er nog regelmatig stemmen op om de 500 eurobiljetten af te schaffen. Onlangs betoogde Athanasios Vamvakidis van Bank of America dat nog. Volgens Vamvakidis kan veel zwart geld aan het licht komen als het publiek zijn grote biljetten moet inleveren. Bovendien zou de vraag naar euro's afnemen, waardoor de koers zou zakken en de export vanuit eurolanden zou toenemen.

Overigens is het 500 eurobiljet niet het meest waardevolle biljet ter wereld. Singapore en Brunei (dat zijn munteenheid heeft gekoppeld aan die van Singapore) hebben een biljet van 10.000 dollar in publieksomloop. Omgerekend heeft dat biljet een waarde van maar liefst 5680 euro. In Singaporese dollar is een koffer met losgeld dus snel gevuld.